भारतातील या तज्ञाने बनवल्या आहेत शेणापासून सिमेंट, विटा, पेंट; आता इतरांना देतोय प्रशिक्षण

June 08, 2021 Maharashtra , Marathi 0 Comments

हरियाणामधील रोहतक जिल्ह्यातील मदिना गावात राहणारे डॉ. शिवदर्शन मलिक यांनी गेल्या 6 वर्षांपासून डोंगराळ भागात राहणाऱ्या लोकांना इको फ्रेंडली सिमेंट, पेंट आणि शेणापासून विटा बनवून प्रशिक्षण देण्यात आहेत.

डॉ. शिवदर्शन मलिक यांनी रसायनशास्त्रात पीएचडी केली आहे. डॉ. मलिक यांनी गावात असे पाहिले की गोबर गॅस प्लांट स्थापन झाल्यानंतरही मोठ्या प्रमाणात शेण एकतर वाया जाते किंवा फक्त गौऱ्या तयार करण्यासाठीच वापरले जात होते.

खरं तर गावात गोबर गॅसचा जास्त वापर केला जात होता आणि शेण कमी प्रमाणात जाळले जात होते. अशा परिस्थितीत पूर्वीच्या तुलनेत शेणाच्या वापराचे प्रमाण कमी झाले होते. एका अंदाजानुसार भारतात दररोज ३३ ते ४० दशलक्ष टन शेण उत्पादन होते.

डॉ. शिवदर्शन मलिक यांनी शेणावर संशोधन केले तेव्हा असे आढळले की ही थर्मली थर्मल इंसुलेटेड पदार्थ आहे जो हिवाळ्यात घरे उबदार आणि उन्हाळ्यात थंड करण्यासाठी वापरला जाऊ शकतो. भारतात शतकानुशतके कोटिंग्जसाठी माती आणि शेणाचे मिश्रण वापरले जाते.

रोहतक येथील महाविद्यालयात काही महिने व्याख्याते म्हणून काम केल्यानंतर डॉ. शिवदर्शन मलिक २००४ मध्ये आयआयटी दिल्ली आणि जागतिक बँकेने प्रायोजित केलेल्या नूतनीकरणयोग्य उर्जा प्रकल्पात सामील झाले आणि २००५ मध्ये त्यांनी यूएनडीपी प्रकल्पात काम केले.

त्यादरम्यान, त्यांना अमेरिका आणि इंग्लंडला जाण्याची संधी मिळाली जिथे त्यांनी पर्यावरणपूरक घरे बनविण्याच्या पद्धतींचा अभ्यास केला. भारतात परत आल्यावर त्यांनी शेणाविषयी सखोल अभ्यास सुरू केला आणि २०१५-१६ मध्ये त्यांनी वैदिक प्लास्टर नावाने गोबर, जिप्सम, ग्वारडिंक, चिकणमाती आणि चुनखडीपासून सिमेंट तयार केले.

त्यानंतर राजस्थानच्या बीकानेरमध्ये शेणापासून वीटा बनवण्याचे एक युनिट स्थापित केले. ज्यामध्ये १५ लोक काम करतात. बीकानेरमध्येच शेणापासून बनवलेल्या विविध गोष्टींवर तीन दिवसांचे प्रशिक्षणही दिले जाते.

डॉ. शिवदर्शन मलिक शेणापासून तीन प्रकारच्या विटा तयार करतात. या विटा भट्टीत भाजल्या जात नाहीत किंवा त्यामध्ये पाणी वापरत नाही. सिमेंट आणि विटा बनवल्यानंतर डॉ. मलिक यांनी सन २०१९ मध्ये शेणातून पेंट बनविण्यातही यश मिळवले.

जरी डॉ. मलिक यांना त्यांच्या शेण पेंटचे सूत्र सांगायचे टाळले असले तरी ते शेणात काही नैसर्गिक रंग मिसळून पेंट तयार करतात. डॉ. मलिक यांच्या म्हणण्यानुसार शेण, सिमेंट आणि विटापासून बनलेली घरे नैसर्गिकरित्या वातानुकूलित आहेत आणि यामध्ये विजेचा खुप कमी वापर होतो व विजेची बचत होते.

डॉ. मलिक यांनी आतापर्यंत उत्तर प्रदेश, छत्तीसगड, राजस्थान, महाराष्ट्र, झारखंड इत्यादी राज्यांमधील १०० हून अधिक लोकांना प्रशिक्षण दिले आहे. हे प्रशिक्षित लोक आता देशाच्या कित्येक भागात शेणापासून विटा आणि सिमेंट बनवून आपले जीवन पर्यावरणपुरक बनवत आहेत.

डॉ. मलिक यांनी सांगितले की, एकदा माजी दिवंगत राष्ट्रपती डॉ ए.पी.जे. अब्दुल कलाम यांना ते भेटले होते. त्यांनी जेव्हा मलिक यांची कल्पना ऐकली तेव्हा त्यांनी मलिक यांची प्रशंसा केली आणि त्यांना हे काम चालू ठेवण्यासाठी प्रोत्साहन दिले होते.

डॉ. मलिक यांना हरियाणा कृषी रत्न पुरस्काराने सन्मानित करण्यात आले आहे. त्यांच्या या कल्पनेचे अनेक लोकांनी स्वागत केले आहे आणि अनेक लोक आता त्यांनी बनवलेल्या विटांपासून घरे बनवत आहेत. त्यामुळे प्रदुषण होत नाही आणि वातावरणही ताजे राहते. तुम्हाला ही माहिती कशी वाटली आम्हाला कळवा. जर ही माहिती आवडली असेल तर पुढे पाठवायला विसरू नका.

महत्वाच्या बातम्या
सलमान खानच्या जुडवा चित्रपटापासून चर्चेत आली होती रंभा, आता अभिनय सोडून करते ‘हे’ काम
ऑस्ट्रेलियन खेळाडू ग्लेन मॅक्सवेलने आता बनणार भारताचा जावई, ‘या’ मुलीशी थाटणार संसार
मित्रांना लग्नाला बोलावताय तर सावधान! आधी हा व्हिडिओ बघा तरच मित्रांना निमंत्रण द्या
पैशांच्या लालसेपोटी सासऱ्याने सुनेलाच ८० हजाराला विकले, असा अडकला पोलिसांच्या जाळ्यात

Tags: Video, medico, itmedi, medium definition, media go, media one, mediam, on the media, what is media, medical news, media pa, media buying, define media, define media, media net, media news, media wiki, the media, media meaning, news media, mediasite, definition of media, www media markt, media watchdog, www media, web media, Narendra Modi, India Media, News, Rahul Gandhi, Hindutva, Maharashtra, Mumbai, Tamilnadu, Uttar Pradesh, Yogi Adityanath, Baba Ramdev, IMA, Patanjali, Ayurveda,Homeopathy, Allopathy,