सावधान! करोनामुळे पुढील ३० वर्षात 'हा' आजार तिपटीने वाढणार, थेट मेंदुवर होणार परिणाम

January 22, 2022 Marathi 0 Comments

औरंगाबाद : भारतासह संपूर्ण जगातील व्यक्तींचे सर्वसाधारण वयोमान वाढत असल्यामुळेच वयोमानाशी संबंधित वेगवेगळ्या व्याधीदेखील वाढण्याची स्पष्ट चिन्हे असून, त्याला डिमेन्शिया हा आजारही अपवाद नसणार आहे. महत्वाचे म्हणजे डिमेन्शिया हा पुढील ३० वर्षांत तब्बल १९७ टक्क्यांनी वाढण्याचा अभ्यास 'लॅन्सेट'मध्ये अलीकडेच प्रसिद्ध झाला आहे. त्यामुळे भारतामध्ये डिमेन्शियाचे रुग्ण हे सव्वा कोटीच्या घरात असतील, अशीही शक्यता व्यक्त केली जात आहे. अर्थात, करोनामुळे उद्भवलेल्या एकूण स्थितीमुळे डिमेन्शियाच्या समस्यांमध्ये वाढच होणार असल्याचेही संकेत आहेत. एका वृत्तवाहिनीने 'लॅन्सेट'चा आधार देत जगभरातील डिमेन्शियाचे रुग्ण १९७ टक्क्यांनी वाढणार असल्याचे म्हटले आहे. साहजिकच पुढील ३० वर्षांत भारतामध्ये तिपटीने डिमेन्शिया वाढणार आणि सध्याचे ३८ लाख डिमेन्शियाग्रस्त सव्वा कोटींपर्यंत पोहोचणार आहेत. तसेच ९ टक्के डिमेन्शियाग्रस्त व्यक्ती या ६५ वर्षांपेक्षा कमी वयाच्या आहेत आणि डिमेन्शिया हे मृत्यूचे महत्वाचे सातवे कारण ठरत असल्याचेही या अभ्यासात मांडण्यात आले आहे. पुन्हा डिमेन्शियामुळे मृत्यू ओढवणाऱ्यांमध्ये ६५ टक्के महिला आहेत, याकडेही लक्ष वेधण्यात आले आहे. या अभ्यासाविषयी शहरातील मेंदुविकारतज्ज्ञ डॉ. मकरंद कांजाळकर म्हणाले, 'डिमेन्शिया किती प्रमाणात वाढतो आहे किंवा किती प्रमाणात वाढणार आहे, हे नेमके सांगणे तसे कठीण असले तरी तो नक्कीच वाढतो आहे, ही वस्तुस्थिती आहे. अर्थातच, त्यामागे वाढते वयोमान हे एक महत्वाचे कारण आहे. सर्वांचेच वयोमान वाढत असल्याने हा प्रश्न पुढील काळात आणखी तीव्र होऊ शकतो, हेदेखील नाकारता येणार नाही. मात्र त्याचवेळी अशा डिमेन्शियाग्रस्त व्यक्तींची देखभाल करणाऱ्यांची संख्या कमी आहे. त्यामुळे अशा रुग्णांची देखभाल करणाऱ्यांची (केअर गिव्हर्स) संख्या कशी वाढेल, हे पाहणे जितके महत्त्वाचे आहे, तितकेच 'केअर गिव्हर्स'ची काळजी घेणेही महत्त्वाचे आहे. अशा 'केअर गिव्हर्स'ना आधार देणे खूप महत्वाचे आहे; किंबहुना ती सर्वांचीच जबाबदारी आहे.' करोनामुळे समस्यांत वाढच करोनामुळे दोन वर्षांपासून उद्भवलेल्या एकूण स्थितीमुळे आणि त्या अनुषंगाने प्रत्यक्ष-अप्रत्यक्ष वाट्याला आलेले एकाकीपण, उदासीनता, अस्वस्थता, यामुळेही डिमेन्शियाग्रस्तांच्या समस्यांमध्ये काहीअंशी वाढ झाली आहे किंवा वाढ होणार आहे, असे मेंदुविकारतज्ज्ञ डॉ. आनंद सोनी यांनी सांगितले. ते म्हणाले, 'महामारी (पॅन्डॅमिक) हे डिमेन्शिया वाढण्याचे थेट कारण होऊ शकत नाही. तसेच वाढते प्रदूषण हेदेखील त्याचे कारण होऊ शकत नाही. त्यामुळे डिमेन्शियाग्रस्तांच्या समस्या नक्कीच वाढत आहेत. मात्र, कमी वयातही डिमेन्शिया होऊ शकतो आणि त्यामागे जनुकीय कारणे असण्याची शक्यता जास्त असते.' अशी काळजी उपयुक्त... - निवृत्तीनंतरही सक्रिय आयुष्य जगणे गरजेचे - मित्रांच्या किंवा इतर समूहांत मिसळणे आवश्यक - समूहात व इतर ठिकाणी व्यक्त होणे गरजेचे - वाचन करणे, छंद जोपासणे ठरते उपयुक्त - दररोज चालण्याचा व्यायाम करणे उपयुक्त - आजाराचे लवकर निदान, उपचार सहाय्यभूत २०१० मध्ये भारतात ३७ लाख डिमेन्शियाग्रस्त असल्याचे स्पष्ट झाले होते. त्यामुळे आजघडीला ही संख्या ५० लाखांच्या घरात असू शकते आणि ही संख्या वाढतच राहणार, हेही स्पष्टच आहे. या पार्श्वभूमीवर 'केअर गिव्हर्स'ची संख्या वाढणे गरजेचे आहे. तसेच 'टेक केअर ऑफ केअर गिव्हर्स' हे ब्रिद जोपासणे, हे डिमेन्शियाच्या बाबतीत खूप महत्वाचे आहे. - डॉ. मकरंद कांजाळकर, मेंदुविकारतज्ज्ञ अलीकडे निदान-उपचारासाठी येणाऱ्यांचे प्रमाण वाढल्यामुळेही डिमेन्शियाचे प्रमाण वाढत असल्याचे समोर येत आहे. या पार्श्वभूमीवर निरोगी जीवनशैली अंगिकारणे, सक्रिय राहणे, लोकांमध्ये मिसळणे, व्यक्त होणे गरजेचे आहे. तसेच नियमित चालण्याचा व्यायाम करणेही उपयुक्त ठरतो. चालणे हा मेंदुच्या सर्व आजारांवर उपयुक्त असल्याचे सिद्ध झाले आहे. - डॉ. आनंद सोनी, मेंदुविकारतज्ज्ञ