या पराक्रमी राणीने ब्रिटिशांच्या हाती लागण्यापेक्षा आपले प्राण अर्पण केले.

October 12, 2021 Maharashtra , Marathi 0 Comments

आपल्या भारताच्या स्वातंत्र्य लढाईत अनेक शूर-वीर महिला होऊन गेल्या ज्यांनी स्वातंत्र्य लढ्यात महत्वाची भूमिका बजावली होती. पण भारतीय इतिहासात त्यांचे अपेक्षित असे उल्लेख आढळत नाहीत. जितके काही इतिहासातले संदर्भ हाती येतात त्याद्वारे त्यांचा जीवनपट समोर उभा राहतो.

त्यातल्याच एक म्हणजे, राणी अवंतीबाई लोधी भारताच्या पहिल्या स्वातंत्र्य लढ्यात महत्वाची भूमिका बजावणाऱ्या पहिल्या महिला शहीद नायिका होत्या !

रामगढच्या राणी अवंतीबाई १८५७ च्या क्रांतीमधील रवांचलमधील स्वातंत्र्य चळवळीच्या शिल्पकार होत्या. १८५७ च्या मुक्ती चळवळीत या राज्याने महत्वाची भूमिका बजावली, ज्यामुळे भारताच्या इतिहासात एक नवीन क्रांती झाली होती.

राणी अवंतीबाईला आजही इतिहास एक योद्धा आणि भारतीय स्वातंत्र्यलढ्याच्या इतिहासातील एक महत्त्वाचे, प्रेरणादायी व्यक्तिमत्व म्हणून सन्मानित करतो. विशेषतः १८५७ चे स्वातंत्र्य युद्ध.

राणी अवंतीबाई म्हणजे बंड, त्याग आणि शहीद होण्याचे प्रतीक आहेत !

अवंतीबाईंचा जन्म १६ ऑगस्ट १८३१ एका जमीनदार कुटुंबात झाला. राणी अवंतीबाई अगदी बालपणापासूनच लढाऊ बाण्याची आणि स्वतंत्र विचारांची आणि चांगली प्रशिक्षित अशी स्त्री होती. ती केवळ लष्करी रणनीती आणि राजकारणातच तरबेज नव्हती तर ती तिरंदाजी, घोडेस्वारी आणि तलवार चालवण्यातही पूर्णपणे पारंगत होती.

आणि तिच्या याच राजकीय आणि लढाऊ शिक्षणामुळे ती राज्य चालवण्यासाठी उत्तम प्रशासक बनली. 

नर्मदा खोऱ्यात तिच्या कौशल्यांबद्दल आणि करिश्माई सौंदर्याच्या चर्चा पसरल्याने, तिला वेगवेगळ्या राजकुमारांचे स्थळ येऊ लागले. अशातच खूप कमी वयात तिचे लग्न रामगढच्या विक्रमादित्य लोधीशी झाले, जे सध्या मध्य प्रदेशात आहे. पण झालं असं कि, काही काळानंतर तिचे पती खूप आजारी पडले तेंव्हा तिनेच पदभार स्वीकारला आणि राज्यकारभार सुरु केला.

सिंहासनावर विराजमान होण्यासाठी ती किती कर्तृत्ववान आणि योग्य होती हे सर्वच जण जाणून होते.

तिच्या राजवटीत तिचे राज्य भरभराटीला आले असले तरी ब्रिटिशांनी तिला एक महिला म्हणून पतीच्या सिंहासनावर हक्क दाखवण्याचे मान्य केले नाही. अवंतीबाईचे मुले अमन सिंह आणि शेर सिंह यांनाही ब्रिटिशांनी अल्पवयीन असल्यामुळे त्यांना वैध वारसदार म्हणून स्वीकारण्यास नकार दिला. ब्रिटिशांच्या नजरेत, रामगढ सिंहासनाचा कोणी वारस नसल्यामुळे, त्यांना लोधी राजवटीच्या जागी त्यांचे स्वतःचे प्रशासन स्थापित करण्याचं ठरवलं.

१८५८ च्या पूर्वी ब्रिटीश ईस्ट इंडिया कंपनीने लागू केलेल्या बऱ्यापैकी संदिग्ध विलीनीकरण धोरणामुळे लॉप्सचे सिद्धांत, सामान्यतः लॉर्ड डलहौजीशी संबंधित होते. यामुळे कंपनीला कोणत्याही रियासतमध्ये प्रशासन स्थापित करण्याची परवानगी मिअत असायची जर शासक सक्षम नसेल किंवा पुरुष वारस नसताना मरण पावला असेल.

थोडक्यात इंग्रजांनी उत्तराधिकारी नेमण्याचा भारतीय राज्यकर्त्यांचा अधिकार काढून घेतला.

१८५७ मध्ये राजाच्या मृत्यूनंतर, अवंतीबाईला परदेशी लोकांनी केलेल्या अपमानाला उत्तर देण्याची योग्य संधी मिळाली. तिने प्रशासकाला राज्याबाहेर काढून दिले आणि ब्रिटिश राजवटीवर युद्ध घोषित केले.

१८५७ चे युद्ध…

मे १८५७ पर्यंत मेरठ आणि दिल्लीतील घटनांच्या बातम्या उपखंडात पसरल्या होत्या. गायी आणि डुक्करची चरबी वापरून रायफल बनविल्याच्या बातम्या येऊ लागल्या. कित्येक महिन्यांपासून गावातील लोकं बंडाची तयारी करत होते. राणी अवंतीबाईंनी सुद्धा तयारी करत असलेल्या लोकांना  निरोप पाठवायचे ठरवले.

ब्रिटीशांविरुद्धच्या युद्धामध्ये पाठिंबा मिळवण्यासाठी तिने स्वतःच्या हाताने लिहिलेले पत्रे आणि बांगड्यांचा संच घेऊन, शेजारच्या राज्यांमध्ये दूतांना पाठवले. पत्रात तिने असं लिहिलं होतं कि, तुमच्यात अजूनही आपल्या देशाबद्दल निष्ठा किंवा सन्मानाची भावना उरली असेल तर ते शस्त्र उचलून लढा नाही तर मग घाबरून घरात बसायचं असेल तर सोबत पाठवलेल्या बांगड्या घालून बसा.

ब्रिटीशांनी बंड पुकारले आणि राजा शंकर शाहला ठार मारले. या घटनेनंतर संपूर्ण प्रदेश संतप्त झाला आणि परत लढण्यासाठी सज्ज झाला. राणी अवंतीबाईच्या प्रभावाने अनेक केंद्रीय प्रांत तिच्या सशस्त्र लढ्यात सामील झाले. तिने ४ हजार लोकांची फौज उभी केली आणि त्यांना युद्धात सामील करून घेतलं.

राणी अवंतीबाईने आपल्या सैन्याला मंडलाजवळील खेरी नावाच्या गावात नेले. ब्रिटीशांना सहज हरवू शकत नाही हे तिने जाणले. तिला तिच्या सैन्याने पराभूत केल्याचा धक्का बसला. डिसेंबर १८५७ ते फेब्रुवारी १८५८ पर्यंत तिने मांडलावर नियंत्रण ठेवले असताना त्यांच्याकडे माघार घेण्याशिवाय पर्याय नव्हता.

ब्रिटिशांनी काही हे सोप्याने घेतले नाही. त्यांनी तिचे राज्यचे नामोनिशान पुसून टाकण्याचा निश्चय केला.

त्यांनी क्रूरपणे अवंतीबाईंच्या शक्तीने प्रत्युत्तर दिले आणि रामगढवर हल्ला केला. त्यांनी या प्रदेशाला आग लावली आणि राणी अवंतीबाईंना देवहरीगडच्या डोंगराळ जंगलांमध्ये सुरक्षित जागा शोधण्याशिवाय पर्याय ठेवला नव्हता.

तरीही राणीने हार मानली नाही. गनिमी कावा वापरून तिने जनरल वॅडिंग्टनच्या छावणीत घुसखोरी केली आणि तिचे सैन्य विखुरले. दुर्दैवाने, इंग्रजांच्या शक्ती विरुद्ध तिची लढाऊ शक्ती पुरेशी नव्हती . अखेरीस, तिने स्वतःला ब्रिटिश सैन्यामध्ये अडकवले, ज्यांनी रामगडला वेढा घातला होता.

तिचा पराभव जवळ आला आहे हे तिने जाणून, शत्रूच्या हाती लागण्यापेक्षा आपले प्राण अर्पण करणे योग्य वाटले. २० मार्च १८५८ रोजी तीने स्वतःची तलवार स्वतःच्या पोटात वार केले आणि प्राण सोडले. राणी अवंतीबाई शहीद झाली.

तिचे शेवटचे शब्द असे होते, हमारी दुर्गावती ने जीते जी वैरी के हाथ से अंग न छुए जाने का प्रण लिया था. इसे न भूलना बडों. आमच्या दुर्गावतीने शपथ घेतली की ती जिवंत असताना तिच्यावर शत्रूचा हात कधीच येऊ देणार नाही. हे विसरू नका.

हे हि वाच भिडू :

• छत्रपतींची नातसुन जिजाबाईंनी शेवटपर्यंत करवीर राज्यावर पेशव्यांचे वर्चस्व येऊ दिले नव्हते.
• शंभूराजे जिवंत असूनही काही दिवस येसुबाईंना विधवेचे सोंग घ्यावे लागले होते..
• राणी चेन्नम्माच्या समोर इंग्रजांनी हातापाया पडून माफी मागितली होती.

 

 

 

The post या पराक्रमी राणीने ब्रिटिशांच्या हाती लागण्यापेक्षा आपले प्राण अर्पण केले. appeared first on BolBhidu.com.

Tags: Video, medico, itmedi, medium definition, media go, media one, mediam, on the media, what is media, medical news, media pa, media buying, define media, define media, media net, media news, media wiki, the media, media meaning, news media, mediasite, definition of media, www media markt, media watchdog, www media, web media, Narendra Modi, India Media, News, Rahul Gandhi, Hindutva, Maharashtra, Mumbai, Tamilnadu, Uttar Pradesh, Yogi Adityanath, Baba Ramdev, IMA, Patanjali, Ayurveda,Homeopathy, Allopathy,